Hıdırellez ne vakit başlıyor? Bu yıl (2025) Hıdırellez tarihi hangi güne denk geliyor?

Hıdrellez ne vakit sorusu, Mart ayının ortalarına girilmesiyle birlikte merak konusu oluyor. Baharın müjdecisi olan Hıdrellez araştırmaları yoğunluk kazandı. Kökeni çok eski tarihlere dayanan Hıdırellez Bayramı 2025 için geri sayım başladı. Hıdırellez dilekleri yurdun dört bir yanında bu yıl da uygulanacak. Kışını sona ermesi ve baharın gelişiyle birlikte kutlanan Hıdırellez Bayramı huzura kavuşmak ve türlü dileklerde bulunmak için kutlanır. Hıdırellez gül ağacı ritüeli, baht açma oyunları, yoğurt mayalama, gül ağacına dilek dileme üzere birçok Hıdırellez ritüelleri Anadolu’dan günümüze kadar ulaştı. Pekala, 2025 yılında Hıdırellez ne vakit başlıyor? Hıdırellez dilekleri nasıl yapılır, ne vakit dilek dilenir? İşte, Hıdırellez ritüelleri ve gelenekleri…

HIDIRELLEZ NEDİR?

Hıdırellez ya da Hıdrellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak isimlendirilen Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.

HIDIRELLEZ NE VAKİT 2024?

Her yıl 6 Mayıs’ta ülkenin dört bir yanında çeşitli etkinliklerle klasik bayram olarak kutlanan Hıdırellez; 2025 yılında 5 Mayıs Pazartesi akşamı başlayacak ve 6 Mayıs Salı ikindi saatine kadar devam edecek.

HIDIRELLEZ RİTÜELLERİ NELER, NASIL YAPILIR?

Halk huzura kavuşmak ve türlü dileklerde bulunmak için kışın sona erdiği tabiatın uyandığı Hıdırellez gününde çeşitli çarelere başvurur. Anadolu’da halk, gün doğumu öncesi tercihen beyaz elbiseler giyerek yeşil ve bol sulu kırlara sarfiyat ve eğlenir. Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu üzere yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur.Hızır’ın gezdiği kabul edilen yeşil yerlerde dolaşıp çiçek toplanır, oyunlar oynanır, baharın birinci kuzusu kesilerek yenilir. Toplanan çiçekler kaynatılıp içilirse hastalıklara yeterli geleceği, bu su ile kırk gün yıkanan kişinin gençleşip güzelleşeceğine inanılır. “Hızır Hakkı” için kuzu kesmek, Hızır geleneğinin yayıldığı her yerde görülen bir âdettir. Diyarbakır’da Ciğaret ismiyle farklı bir merasim yapılır. Baharın bu taze kuzusunu yemekle vücutların sıhhat ve canlılık kazanacağı inanışı vardır.

Hızır’ın eli değen şeylerin dolup taştığı rivayeti nedeniyle Hızır günü arifesinde yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağzı açık bırakılır. Mesken, bağ, bahçe isteyenler rastgele bir yere istediklerinin küçük bir modelini yaparak; altın ve gibisi ziynet eşyası isteyenler ağaç yapraklarını kollarına yahut boyunlarına takarak isteklerine kavuşacaklarına inanır.

Anadolu’nun birtakım yerlerinde Hıdrellez Günü yapılan duaların ve isteklerin kabul olması için sadaka verme, oruç tutma ve kurban kesme âdeti vardır. Kurban ve adaklar “Hızır hakkı” için olmalıdır zira tüm bu hazırlıklar Hızır’a rastlamaya yöneliktir.

YOĞURT MAYALAMA GELENEĞİ

Kütahya’nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve bu günü takip eden 2 gün müddetince sabah ezanı ile tan ağarması ortasındaki müddette tabiattaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.

Trabzon-Şalpazarı İlçesi’nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık konur. Bu halde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.

BAHT AÇMA RİTÜELİ

Hıdrellezde baht açma merasimleri epeyce yaygın olarak uygulanır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve bayanlardan yüzük, küpe üzere eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının tabanında bekletilir. Sonraki günü bir ortaya toplanan bayanlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkarmaya başlarlar. Bu merasime İstanbul ve etrafında “baht açma”, Denizli ve etrafında “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve etrafında “dağara yüzük atma”, Edirne ve etrafında “niyet çıkarma”, Erzurum’da “mani çekme” ismi verilir.

HIZIR SOPASI RİTÜELİ

Bazı yerlerde hastalıklar, ağrılar için şifa olduğuna inanılan Hızır Sopası geleneği vardır. Bu sopa ağrı-sızı olan yerlere vurulursa ağrıların geçeceğine inanılır.